ห้องคลีนรูมเป็นสิ่งสำคัญในอุตสาหกรรมต่าง ๆ ที่ต้องการความสะอาดในการทำงานอย่าง อุตสาหกรรมที่ต้องการความสะอาดและความแม่นยำสูงในกระบวนการทำงานและการผลิต เช่น อุตสาหกรรมยาและเวชภัณฑ์ อุตสาหกรรมอาหาร หรือการผลิตเซมิคอนดักเตอร์ ซึ่งการรักษาสภาพแวดล้อมที่ปราศจากมลภาวะที่มีการปนเปื้อนถือเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง
เพราะฉะนั้น “ห้องคลีนรูม” (Cleanroom) หรือห้องสะอาด จึงถูกออกแบบมาเพื่อควบคุมปริมาณฝุ่นละออง อุณหภูมิ ความชื้น และปัจจัยอื่น ๆ ที่อาจส่งผลต่อกระบวนการผลิต โดยมีหนึ่งในเครื่องมือที่จะช่วยให้มั่นใจได้ว่าห้องคลีนรูมจะคงความสะอาดและปราศจากฝุ่นละอองได้อย่างมีประสิทธิภาพนั้นคือ “ตู้เป่าลม” หรือ “Air Shower” ที่เปรียบเสมือนด่านแรกที่ช่วยลดการปนเปื้อนก่อนเข้าสู่ห้องคลีนรูม โดยทำหน้าที่เป่าลมแรงดันสูงเพื่อขจัดฝุ่นละอองและสิ่งสกปรกที่ติดมากับผู้ปฏิบัติงาน สินค้าหรืออุปกรณ์ต่าง ๆ นั่นเอง
ตู้เป่าลม (Air Shower) คืออะไร?
ตู้เป่าลม (Air Shower) เป็นอุปกรณ์ที่ใช้ในสถานที่ที่ต้องการความสะอาดสูง เช่น ห้องปลอดเชื้อ (Cleanroom) โรงงานอิเล็กทรอนิกส์ โรงพยาบาล และห้องปฏิบัติการ โดยมีหน้าที่หลักในการกำจัดฝุ่นละอองและสิ่งปนเปื้อนออกจากบุคคลหรือวัตถุที่เข้าสู่พื้นที่ที่ต้องการความสะอาด โดยมีหลักการการทำงาน ดังนี้
- การเข้าใช้งาน : บุคคลหรือวัตถุจะต้องผ่านเข้ามาในตู้เป่าลมก่อนเข้าสู่พื้นที่ปลอดเชื้อในห้องคลีนรูม
- การปิดผนึก : เมื่อเข้ามาในตู้เป่าลมแล้ว ประตูทั้งสองด้านจะปิดผนึกอย่างแน่นหนาเพื่อป้องกันการกระจายของฝุ่นละออง
- การเป่าลม : ลมที่ผ่านการกรองด้วย HEPA Filter จะถูกเป่าออกมาจากหัวเป่าลมที่ติดตั้งอยู่รอบด้านของตู้ด้วยความเร็วสูง เพื่อกำจัดฝุ่นละอองและสิ่งปนเปื้อนที่ติดอยู่บนเสื้อผ้า ผิวหนัง หรือพื้นผิวของวัตถุ
- การกรองและหมุนเวียนอากาศ : อากาศที่ถูกเป่าออกมาจะถูกดูดกลับเข้าไปในระบบกรองของตู้เพื่อกรองฝุ่นละอองก่อนที่จะหมุนเวียนกลับมาใช้ใหม่
- การออกจากตู้ : เมื่อกระบวนการเป่าลมเสร็จสิ้น ประตูที่นำเข้าสู่พื้นที่ปลอดเชื้อจะเปิดให้บุคคลหรือวัตถุสามารถเข้าพื้นที่ได้
ส่วนประกอบหลักของ Air Shower
Air Shower Room มีส่วนประกอบหลักที่สำคัญซึ่งทำให้สามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพในการกำจัดฝุ่นละอองและสิ่งปนเปื้อนจากบุคคลหรือวัตถุ โดยต่อไปนี้คือส่วนประกอบหลักของ Air Shower ได้แก่
- Air Chamber คือ ห้องภายในตู้เป่าลมที่บุคคลหรือวัตถุต้องเข้าไปเพื่อทำการกำจัดฝุ่นละอองและสิ่งปนเปื้อน
- Air Nozzles คือ หัวเป่าลมที่ติดตั้งอยู่ภายใน Air Chamber เพื่อเป่าลมด้วยความเร็วสูงในการกำจัดฝุ่นละออง
- Air Filtration System – HEPA Filter คือ ระบบกรองอากาศ ซึ่งเป็นส่วนที่สำคัญในการทำให้ลมที่ใช้ใน Air Shower สะอาดและปราศจากฝุ่นละออง
- Automatic Doors คือ ประตูอัตโนมัติทำหน้าที่ในการเปิดปิดทางเข้าออกของ Air Chamber อย่างปลอดภัยและมีประสิทธิภาพ
ความสำคัญของ Air Shower สำหรับห้องคลีนรูม
“Cleanroom Air Shower” เป็นอุปกรณ์ที่มีความสำคัญสำหรับห้องคลีนรูมเพราะมีประโยชน์หลายด้านที่สามารถช่วยเสริมสร้างความปลอดภัยและความสะอาดของสภาพแวดล้อมภายในห้องคลีนรูม เช่น ช่วยลดการปนเปื้อน ช่วยรักษาสภาพแวดล้อมที่ปราศจากฝุ่นละอองและสิ่งสกปรก และเพิ่มประสิทธิภาพในกระบวนการผลิต เป็นต้น
ดังนั้น Cleanroom Air Shower จึงเป็นเครื่องมือสำคัญและมีผลต่อการดูแลความสะอาดและความปลอดภัยในห้องคลีนรูม ทำให้สามารถรักษาสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมสำหรับการทำงานที่มีความสำคัญในด้านความสะอาดและความถูกต้องได้นั่นเอง
ปัจจัยที่ต้องพิจารณาในการเลือก Air Shower สำหรับห้องคลีนรูม
การเลือก Air Shower สำหรับห้องคลีนรูมมีปัจจัยสำคัญหลายอย่างที่ต้องพิจารณาอย่างละเอียดเพื่อให้ได้ผลการใช้งานที่มีประสิทธิภาพและเหมาะสม ดังนี้
- ขนาดฝักบัว (Air Shower Size) : ขนาดฝักบัวของ Air Shower ควรเหมาะสมกับขนาดของห้องคลีนรูมและปริมาณการใช้งาน และควรพิจารณาว่าจำเป็นต้องมี Air Shower หลายตู้หรือเพียงตู้เดียว
- ประสิทธิภาพของตัวกรอง (Filter Efficiency) : ตู้เป่าลมจะต้องมี HEPA Filter ที่มีประสิทธิภาพสูงในการดักจับฝุ่นละอองขนาดเล็กถึง 0.3 ไมครอน อย่างน้อยที่ 99.97% และ Pre-Filters ที่มีคุณสมบัติในการดักจับฝุ่นละอองขนาดใหญ่เพื่อช่วยยืดอายุการใช้งานของ HEPA Filter
- ความเร็วลม (Air Velocity) : ความเร็วของลมที่เป่าออกจาก Air Nozzles ควรมีความเร็วที่พอเหมาะในการกำจัดฝุ่นละอองและสิ่งปนเปื้อนจากผิวหรือเสื้อผ้าของบุคคล โดยควรตั้งค่าความเร็วลมที่สามารถตรงกับการใช้งานของห้องคลีนรูม
- วัสดุที่ใช้ผลิต : ควรเลือกตู้เป่าลมที่เลือกใช้วัสดุในการผลิตที่ทนทานต่อสภาพแวดล้อมที่มีความสะอาดสูง เช่น เหล็กสแตนเลส หรือพลาสติกที่ทนทานต่อการทำความสะอาดและการใช้งานระยะยาว
- คุณสมบัติเพิ่มเติม : ปัจจัยอื่น ๆ เพิ่มเติมที่มีส่วนเกี่ยวข้องในการใช้งาน Air Shower ไม่ว่าจะเป็นการควบคุมการเปิด-ปิดประตูอัตโนมัติที่มีความปลอดภัย ระบบควบคุมอุณหภูมิและความชื้นภายใน Air Shower และระบบเสียงที่น้อยเพื่อไม่กระทบต่อการทำงานในห้องคลีนรูม ก็เป็นปัจจัยที่ควรนำมาใช้เพื่อพิจารณาร่วมด้วยเช่นเดียวกัน
“CAI Engineering” ผู้เชี่ยวชาญในการสร้างห้องคลีนรูม
CAI Engineering เราคือผู้เชี่ยวชาญในการออกแบบและสร้างห้องคลีนรูม (Cleanroom) ที่ได้มาตรฐานระดับสากลและประยุกต์ใช้เทคโนโลยีในการสร้างห้องคลีนรูมเพื่อก้าวเข้าสู่ Cleanroom 4.0 รวมถึงพัฒนานวัตกรรมปรับอากาศให้ล้ำสมัย ช่วยประหยัดพลังงาน และใส่ใจสิ่งแวดล้อมให้พร้อมบรรลุเป้าหมายการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกให้เป็นศูนย์ (Net Zero) ให้แก่อุตสาหกรรมต่าง ๆ ด้วยการนำนวัตกรรมต่าง ๆ เช่น BIM, BAS มาใช้ในระบบปรับอากาศ เป็นต้น
