การออกแบบสภาพแวดล้อมที่สะอาดและปราศจากเชื้อโรคสำหรับห้องคลีนรูม (Cleanroom) ไม่ได้เพียงคำนึงถึงการเติมอากาศบริสุทธิ์หรือตัวกรองอากาศ (Air Filter) เท่านั้น แต่ยังมีปัจจัยสำคัญอีกหนึ่งประการที่ส่งผลต่อการควบคุมและลดการปนเปื้อนที่อาจเกิดขึ้นในห้องคลีนรูมเช่นกัน นั่นคือ “รูปแบบการไหลของอากาศ (Airflow Pattern)”
ในบทความนี้เราจะพาทุกคนไปรู้จักกับรูปแบบการไหลของอากาศในห้องคลีนรูมว่ามีความสำคัญอย่างไร ทั้งในแง่ของการควบคุมอนุภาค การออกแบบระบบปรับอากาศที่ตอบโจทย์มาตรฐาน ISO 14644 และผลกระทบต่อกระบวนการผลิตและการใช้งานคลีนรูม พร้อมทั้งเจาะลึกถึงความแตกต่างระหว่างรูปแบบการไหลของอากาศแบบลามินาร์ (Laminar Flow) และแบบเทอร์บูเลนซ์ (Turbulent Flow) เพื่อให้คุณเข้าใจว่าการเลือกใช้รูปแบบการไหลของอากาศที่เหมาะสมสามารถสร้างความแตกต่างในระดับคุณภาพและประสิทธิภาพในห้องคลีนรูมได้อย่างไร
การไหลของอากาศ : Airflow คืออะไร ?
การไหลของอากาศ หรือ Airflow คือ การเคลื่อนที่ของอากาศภายในพื้นที่หนึ่ง หรือจากบริเวณที่มีแรงดันสูงไปยังแรงดันต่ำ โดยมีปัจจัยที่กำหนดการไหลของอากาศ ได้แก่ ความแตกต่างของแรงดัน อุณหภูมิ แรงโน้มถ่วง แรงภายนอก และความหนืดของอากาศ ซึ่งมีบทบาทสำคัญในระบบระบายอากาศและการควบคุมสภาพอากาศภายในห้องคลีนรูมเป็นอย่างมาก
Airflow Pattern และบทบาทสำคัญในห้องคลีนรูม
Airflow Pattern คือ รูปแบบการเคลื่อนที่ของอากาศในพื้นที่ ซึ่งมีความสำคัญต่อห้องคลีนรูม (Cleanroom) เนื่องจากการไหลของอากาศจะช่วยควบคุมอนุภาค ลดการปนเปื้อน รักษาความดันอากาศ และสร้างสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม โดยมีรูปแบบการเคลื่อนที่ของอากาศที่สำคัญ คือ การไหลของอากาศแบบราบเรียบ (Laminar Flow) ที่ลดการปั่นป่วน และการไหลของอากาศแบบปั่นป่วน (Turbulent Flow) ที่ช่วยกระจายอากาศ เป็นต้น
รูปแบบการไหลเวียนของอากาศในห้องคลีนรูม (Cleanroom)
ประเภทของรูปแบบการไหลเวียนของอากาศ (Airflow Pattern) ในห้องคลีนรูมมีอยู่ 3 ประเภทหลัก ได้แก่
1. การไหลของอากาศแบบราบเรียบ (Laminar Flow)

Laminar Flow หรือการไหลแบบชั้น โดยอากาศไหลจะในลักษณะตรงเรียบและสม่ำเสมอเป็นชั้น โดยไม่มีการปั่นป่วนหรือหมุนวน ซึ่งจะช่วยลดการกระจายตัวของอนุภาคในอากาศและสิ่งปนเปื้อน ซึ่งห้องคลีนรูมที่ใช้รูปแบบการไหลของอากาศแบบราบเรียบ (Turbulent Flow) มักอยู่ใน ISO Class 1 ถึง ISO Class 5 (ตาม ISO 14644-1) หรือ Class 1 ถึง Class 100 (ตาม Federal Standard 209E)
2. การไหลของอากาศแบบปั่นป่วน (Turbulent Flow)

Turbulent Flow หรือการไหลแบบปั่นป่วน ลักษณะของอากาศจะเคลื่อนที่แบบหมุนเวียนและกระจายไปทั่วพื้นที่ เหมาะกับห้องที่ไม่ต้องการความสะอาดระดับสูง แต่ยังต้องควบคุมคุณภาพอากาศอยู่ ซึ่งมักใช้ในห้องคลีนรูมทั่วไปหรือพื้นที่ที่ต้องการการไหลเวียนอากาศอย่างต่อเนื่อง โดยห้องคลีนรูมที่ใช้รูปแบบการไหลเวียนแบบปั่นป่วน (Turbulent Flow) มักอยู่ในระดับ ISO Class 6 ถึง ISO Class 9 (ตาม ISO 14644-1) หรือ Class 1,000 ถึง Class 100,000 (ตาม Federal Standard 209E)
3. การไหลของอากาศแบบผสม (Mixed Airflow)

การไหลของอากาศแบบผสม หรือ Mixed Airflow เป็นการผสมระหว่างการไหลแบบ Laminar Flow และ Turbulent Flow โดยอากาศในโซนสำคัญใช้การไหลแบบราบเรียบเพื่อควบคุมอนุภาค ส่วนพื้นที่ทั่วไปใช้การไหลแบบปั่นป่วนเพื่อกระจายอากาศทั่วถึง ซึ่งเหมาะกับห้องคลีนรูมที่อยู่ในระดับ ISO Class 5-7 ที่ต้องการความสะอาดหลากหลายภายในพื้นที่เดียวกัน
CAI Engineering รับออกแบบและสร้างห้องคลีนรูมเพื่อทุกอุตสาหกรรม

CAI Engineering เราคือผู้เชี่ยวชาญด้านการออกแบบและสร้างห้องคลีนรูม (Cleanroom) ที่ตอบโจทย์ทุกความต้องการของอุตสาหกรรมโดยทีมวิศวกรที่มีความเชี่ยวชาญในการออกแบบห้องคลีนรูมให้เหมาะสมกับความต้องการเฉพาะของแต่ละอุตสาหกรรมและตามหลักเกณฑ์มาตรฐาน ISO 14644 หรือ GMP PIC/S และเลือกใช้วัสดุคุณภาพสูง เช่น แผ่นฉนวนสำเร็จรูป (Sandwich Panels) จาก WISKIND และเทคโนโลยีที่ทันสมัยในการออกแบบอย่างเทคโนโลยี BIM พร้อมมุ่งมั่นที่จะช่วยให้ธุรกิจของคุณสามารถดำเนินงานได้อย่างมีประสิทธิภาพและได้มาตรฐานระดับสากล
ปรึกษาเรื่องการสร้างห้องคลีนรูม
หรือติดตามความรู้เรื่องนวัตกรรมการปรับอากาศ
Line OA : @caihvac หรือคลิก https://lin.ee/RTsrnHb
E-mail : veeraya@caiengineering.com