ระบบระบายอากาศภายนอกชนิดอิสระ DOAS (Dedicated Outdoor Air System) ถูกนำมาใช้งานในพื้นที่เฉพาะทางอย่าง “ห้องคลีนรูม (Cleanroom)” ที่ต้องการความสะอาดและควบคุมสิ่งแวดล้อมอย่างเข้มงวด จึงต้องมีการออกแบบและวางระบบ DOAS ให้แตกต่างจากการใช้งานในอาคารทั่วไปอย่างสิ้นเชิงทั้งในแง่ของมาตรฐานและค่าพารามิเตอร์ต่าง ๆ เช่น ความดัน ความชื้น อุณหภูมิ รวมถึงการกรองอากาศ ซึ่งเป็นหัวใจของความสะอาดและความปลอดภัยภายในห้องคลีนรูม
พื้นฐานระบบ DOAS ในอาคารทั่วไป
“DOAS (Dedicated Outdoor Air System)” คือ ระบบระบายอากาศที่แยกหน้าที่จากระบบปรับอากาศหลัก (HVAC) ภายในอาคาร โดยมีหน้าที่หลักในการเติมอากาศบริสุทธิ์จากภายนอกเข้าสู่ภายในอาคารและผ่านกระบวนการปรับสภาพให้เหมาะสมก่อนจ่ายอากาศเข้าสู่พื้นที่ใช้งาน ซึ่งลักษณะการติดตั้ง DOAS System ในอาคารทั่วไปจะเน้นเพื่อการควบคุมคุณภาพอากาศภายในอาคาร (IAQ) หรือประสิทธิภาพการใช้พลังงาน และการควบคุมความชื้น เป็นต้น
การออกแบบ DOAS เฉพาะสำหรับห้องคลีนรูม
การออกแบบ Dedicated Outdoor Air System (DOAS) สำหรับห้องคลีนรูม (Cleanroom) จำเป็นต้องมีความละเอียด ซับซ้อน และแม่นยำกว่าการออกแบบในอาคารทั่วไป เนื่องจากห้องคลีนรูมมีข้อกำหนดที่เข้มงวดด้านความสะอาด ความดัน อุณหภูมิ และความชื้น เพื่อให้สามารถควบคุมปริมาณฝุ่นและอนุภาคในอากาศให้อยู่ในระดับที่กำหนดตามมาตรฐานสากล เช่น ISO 14644 เป็นต้น ซึ่งไม่ใช่มีเพียงแค่เรื่องของการระบายอากาศเท่านั้น แต่เป็นการออกแบบ DOAS System ที่ช่วยรักษาสภาวะแวดล้อมให้มีความเสถียร สะอาด และปลอดภัยอย่างต่อเนื่องตลอดการใช้งาน
ข้อแตกต่างระหว่างห้องคลีนรูมและอาคารทั่วไป
- ห้องคลีนรูม : ต้องการอากาศบริสุทธิ์ที่ผ่านการกรองระดับ HEPA/ULPA และมีการเปลี่ยนอากาศสูงมาก โดยมี Air Change Rate (ACH) สูงถึง 30–300 ครั้ง/ชม.
- อาคารทั่วไป : เน้นการเติมอากาศบริสุทธิ์เพื่อควบคุมคุณภาพ Indoor Air Quality (IAQ) และการประหยัดพลังงาน โดยมีการควบคุมสิ่งแวดล้อมแบบทั่วไป
คลิกอ่านเพิ่มเติม: Air Change Rate สำคัญอย่างไรกับห้องคลีนรูม?
รูปแบบการเติมอากาศจาก DOAS ที่นิยมใช้ใน Cleanroom
รูปแบบการเติมอากาศจาก DOAS ที่นิยมใช้ในอุตสาหกรรมห้องสะอาด (Cleanroom) หรือห้องที่ต้องการควบคุมความดันของพื้นที่ นั่นคือ “การจ่ายอากาศไปยังด้านดูดของเครื่องปรับอากาศส่วนกลาง (Conditioned Outdoor Air Supplied to Intake of Central AHU)” ซึ่งคือการส่งอากาศบริสุทธิ์ที่ผ่านการปรับสภาพแล้วจาก DOAS ไปยังด้านดูด (Intake) ของเครื่องปรับอากาศส่วนกลาง (AHU) โดยการผสานอากาศบริสุทธิ์เข้ากับระบบหลักก่อนจ่ายเข้าสู่ห้อง ซึ่งเหมาะกับห้องคลีนรูมที่มีหลายโซน และต้องการบาลานซ์ความดันและอัตราการระบายอากาศระหว่างพื้นที่อย่างแม่นยำ
- อ่านเพิ่มเติมได้ที่: เจาะลึก 3 รูปแบบการเติมอากาศด้วยเครื่องเติมอากาศ DOAS ที่เหมาะกับการใช้งานในไทย
เปรียบเทียบการออกแบบ DOAS สำหรับคลีนรูมและอาคารทั่วไป
หัวข้อ | DOAS สำหรับ Cleanroom | DOAS สำหรับอาคารทั่วไป (Commercial Buildings) |
วัตถุประสงค์หลัก | ควบคุมระดับความสะอาด ความดัน และสภาพแวดล้อมที่แม่นยำ | ปรับปรุงคุณภาพอากาศ (IAQ) และลดภาระโหลดของระบบหลัก |
ระดับการกรองอากาศ | HEPA หรือ ULPA filter (ประสิทธิภาพสูงมาก) | MERV 8-13 ตามมาตรฐาน ASHRAE |
อัตราการเปลี่ยนถ่ายอากาศ (ACH) | สูง (30-300 ACH ขึ้นกับ Class ของ Cleanroom) | ต่ำถึงปานกลาง (6-20 ACH โดยทั่วไป) |
การควบคุมความดันอากาศ | มีการควบคุมความดันระหว่างโซนอย่างเข้มงวด (Positive/Negative) | ไม่จำเป็นต้องควบคุมความดันระหว่างพื้นที่ |
การควบคุมอุณหภูมิ-ความชื้น | ต้องแม่นยำสูง (±1°C, ±5%RH) | ระดับทั่วไป (±2-3°C, ±10-20%RH) |
ระบบควบคุม (Controls) | ใช้ระบบอัตโนมัติขั้นสูง และ Monitoring Real-Time | อาจใช้ระบบควบคุมพื้นฐานหรือระบบ BMS |
ความต่อเนื่องของระบบ (Redundancy) | ต้องมีระบบสำรอง (Backup/Fail-Safe) | ไม่จำเป็นต้องมีสำรองเต็มรูปแบบ |
ข้อกำหนดตามมาตรฐาน | ISO 14644, GMP หรือ อย. ฯลฯ | ASHRAE 62.1 หรือ LEED |
ระบบปรับอากาศร่วม (Integration) | มักใช้ร่วมกับ AHU เฉพาะ Cleanroom และระบบกรอง หลายขั้น | ใช้ร่วมกับ FCU, VRF หรือ AHU แบบทั่วไป |
“Robatherm” แบรนด์ผู้ผลิตระบบเติมอากาศ DOAS ระดับสากล
“Robatherm” ผู้ผลิตเครื่องปรับอากาศแบบ Air Handling Unit (AHU) ชั้นนำจากประเทศเยอรมนี ที่มีความเชี่ยวชาญในการออกแบบและผลิตระบบปรับอากาศคุณภาพสูง โดยเฉพาะระบบ DOAS (Dedicated Outdoor Air System) และเครื่อง Air Handling Unit (AHU) สำหรับอุตสาหกรรมที่ต้องการความแม่นยำสูง ซึ่ง Robatherm มีจุดเด่นด้านการออกแบบที่ปรับแต่งได้ตามสเปก (Custom-Made) พร้อมเทคโนโลยีการควบคุมพลังงานและคุณภาพอากาศตามมาตรฐานสากล เช่น ISO, GMP, AHRI และ Eurovent
เรา “CAI Engineering” คือผู้รับติดตั้งและวางระบบปรับอากาศโดยใช้ DOAS จาก Robatherm สำหรับการสร้างระบบปรับอากาศและระบายอากาศในห้องคลีนรูมสำหรับอุตสาหกรรมของคุณ!
ปรึกษาเรื่องการสร้างห้องคลีนรูม
หรือติดตามความรู้เรื่องนวัตกรรมการปรับอากาศ
Line OA : @caihvac หรือคลิก https://lin.ee/RTsrnHb
E-mail : veeraya@caiengineering.com
