ห้องคลีนรูม (Cleanroom) หรือ ห้องสะอาด คือห้องที่ออกแบบโดยใช้ตัวกรองอากาศและความดันภายในห้อง เพื่อทำให้อากาศหมุนเวียนตลอดเวลา ลดจำนวนอนุภาคและสิ่งปนเปื้อน ห้องคลีนรูมจึงกลายเป็นส่วนสำคัญของอุตสาหกรรมต่าง ๆ ที่จำเป็นต้องผลิตสินค้าให้มีมาตรฐานความสะอาดระดับสูง ปราศจากเชื้อโรคและฝุ่น ป้องกันผลกระทบต่อคุณภาพของผลิตภัณฑ์ และอันตรายต่อผู้บริโภค
ประเภทของห้องคลีนรูม
เราสามารถจำแนกห้องคลีนรูมออกเป็น 2 ประเภทใหญ่ ๆ ได้แก่ Industrial Cleanroom และ Biological Cleanroom
Industrial Cleanroom คือ ห้องคลีนรูมเน้นปลอดฝุ่น ใช้ในอุตสาหกรรมการผลิตต่าง ๆ เช่น ชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์ เลนส์ ชิ้นส่วนเครื่องบิน อุปกรณ์ยานยนต์ เป็นต้น
Biological Cleanroom คือ ห้องคลีนรูมเน้นปลอดเชื้อ ใช้ในอุตสาหกรรมที่เกี่ยวกับสุขอนามัย ป้องกันการปนเปื้อนจากฝุ่น และเชื้อโรคต่าง ๆ มักใช้ในอุตสาหกรรมการผลิตยา การผลิตอุปกรณ์ทางการแพทย์ เครื่องสำอาง โรงพยาบาล เป็นต้น
อุตสาหกรรมที่ต้องใช้ห้องคลีนรูม
ปัจจุบันมีอุตสาหกรรมมากมายที่จำเป็นต้องสร้างห้องคลีนรูม เพื่อการผลิตสินค้าที่ได้มาตรฐาน ซึ่งสามารถจำแนกได้ดังนี้
อุตสาหกรรมที่ต้องใช้ Industrial Cleanroom
ยกตัวอย่าง เช่น
- อุตสาหกรรมผลิตชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์ (Electronic and Nanotechnology)โทรศัพท์ โทรทัศน์ คอมพิวเตอร์ และอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์อื่น ๆ ชิ้นส่วนเหล่านี้แต่ละชิ้น ต้องมีความแม่นยำในการทำงาน ซึ่งหมายความว่าแม้แต่ฝุ่นละอองที่มีขนาดเล็กที่สุด ก็อาจทำให้เกิดความผิดปกติได้ ดังนั้นในทุกขั้นตอนของการประกอบอุปกรณ์จึงต้องทำขึ้นในห้องคลีนรูม เพื่อป้องกันฝุ่นละอองและการปนเปื้อน
- อุตสาหกรรมผลิตเลนส์ (Optics and Lens)
อุตสาหกรรมนี้สำคัญอย่างยิ่งสำหรับช่างภาพและนักวิจัยทุกคน เพราะการผลิตกล้องโทรทรรศน์ กล้องจุลทรรศน์ หรือแม้แต่เลนส์กล้องถ่ายภาพ ล้วนต้องการความคมชัด สมบูรณ์แบบ ลองคิดดูว่าจะเกิดอะไรขึ้นหากมีฝุ่นขนาดเล็กจำนวนมากติดอยู่ในชั้นของแก้วที่สร้างเลนส์ ถ้าเป็นกล้องถ่ายภาพ รูปภาพของคุณคงเบลอและเต็มไปด้วยฝุ่น และอาจแย่ยิ่งกว่า ถ้าฝุ่นที่ว่าติดอยู่ในเลนส์กล้องจุลทรรศน์ของนักวิจัย ดังนั้น อุตสาหกรรมเลนส์จึงจำเป็นต้องผลิตเลนส์ทุกประเภทในสภาพแวดล้อมที่สะอาด ปลอดฝุ่นละออง
- อุตสาหกรรมอวกาศ (Aerospace)
เมื่อเราส่งผู้คนไปในอวกาศ ทุกอย่างต้องทำงานได้อย่างสมบูรณ์ ชิ้นส่วนเล็ก ๆ หลายพันชิ้นที่ประกอบเป็นกระสวยอวกาศและจรวดจึงต้องสร้างขึ้นในห้องคลีนรูม เพื่อความปลอดภัยของนักบินอวกาศ ความแม่นยำของอุปกรณ์ และความสมบูรณ์ของกระสวยอวกาศ นอกจากนี้ หากนักบินอวกาศกำลังเก็บตัวอย่างจากอวกาศ เพื่อนำมาตรวจสอบ ตัวอย่างเหล่านั้นก็ควรได้รับการดูแลให้สะอาด ปราศจากสิ่งปนเปื้อนด้วย
- อุตสาหกรรมทหาร (Military)
การทหาร คือองค์กรแรก ๆ ที่สามารถพัฒนามาตรฐานของห้องปลอดเชื้อได้ตั้งแต่สมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 พวกเขาใช้เทคโนโลยีนี้ เพื่อคิดค้นอีกเทคโนโลยีแห่งอนาคต โดยปราศจากการรบกวนจากสิ่งปนเปื้อนภายนอก
- อุตสาหกรรมผลิตชิ้นส่วนยานยนต์ (Automotive / Lithium battery)
การผลิตชิ้นส่วนยานยนต์จำเป็นต้องมีการควบคุมอุณหภูมิ ความชื้น และความดันอย่างเข้มงวด โดยเฉพาะห้องผลิตลิเทียมแบตเตอรี่ ที่ต้องการความชื้นต่ำพิเศษที่ Dewpoint -40c นอกจากนี้ กระบวนการอบสีและประกอบชิ้นส่วนก็จำเป็นต้องทำภายใต้สภาพแวดล้อมที่ปลอดฝุ่น เพื่อประสิทธิภาพของผลิตภัณฑ์ และความปลอดภัยของผู้ใช้งาน
อุตสาหกรรมที่ต้องใช้ Biological Cleanroom
ยกตัวอย่าง เช่น
- อุตสาหกรรมผลิตยา (Pharmaceutical & Bio-Pharma)
หากการผลิตยามีการปนเปื้อนเพียงเล็กน้อย อาจทำลายยาและเป็นอันตรายต่อผู้ที่รับประทานยา ดังนั้นจึงจำเป็นอย่างยิ่งที่บริษัทผลิตยาต้องใช้ห้องคลีนรูมที่ปลอดฝุ่นและปลอดเชื้อโรค โดยเฉพาะการผลิตยาฉีด ซึ่งจะต้องได้รับการตรวจสอบและฆ่าเชื้ออยู่เสมอ ทั้งนี้ การสร้างห้องคลีนรูมในอุตสาหกรรมยา ถือได้ว่ามีมาตรฐานและข้อบังคับสูงที่สุดในบรรดาการออกแบบห้องคลีนรูมอื่น ๆ อ่านเพิ่มเติมได้ที่: รู้จัก Cleanroom PIC/S ห้องคลีนรูมมาตรฐานเพื่ออุตสาหกรรมการผลิตยา
- เทคโนโลยีชีวภาพ (Biotechnology)
ห้องคลีนรูมสำหรับอุตสาหกรรมนี้ต้องดำเนินการกิจกรรมภายใต้มาตรฐานระดับความสะอาดสูงสุด เพื่อให้แน่ใจว่า มีการทดสอบคุณภาพและปกป้องบุคลากรให้ปลอดภัย
- อุตสาหกรรมเครื่องมือแพทย์ (Medical Device)
อุปกรณ์ทางการแพทย์ที่ต้องเข้าสู่ร่างกายมนุษย์ จำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องไม่มีสิ่งปนเปื้อนใด ๆ โดยทั่วไปสถานพยาบาลพยายามที่จะป้องกันไม่ให้สิ่งปนเปื้อนเข้าสู่ร่างกาย ดังนั้นหากจะใช้อุปกรณ์ในห้องผ่าตัด หรืออุปกรณ์ที่ต้องสัมผัสกับอวัยวะภายในของมนุษย์ ต้องแน่ใจว่าปราศจากสิ่งปนเปื้อนอย่างหมดจด
- ห้องปลอดเชื้อในโรงพยาบาล (Hospital)
หนึ่งในสาเหตุหลักของผู้ป่วยติดเชื้อ คือสภาพแวดล้อมของโรงพยาบาล ที่ไม่ได้ควบคุมคุณภาพอากาศ ดังนั้น ห้องคลีนรูมจึงสำคัญอย่างยิ่งสำหรับโรงพยาบาล สถานพยาบาล และคลินิกต่าง ๆ ทั้งนี้ ด้วยสภาพแวดล้อมที่ควบคุมยากของโรงพยาบาล จึงมีการจัดทำห้องปลอดเชื้อที่เราคุ้นเคย เช่นห้องผ่าตัด ห้องผสมยา ห้อง PE หรือ Positive Environment Room รวมถึงห้องปลอดเชื้อที่จำเป็นต่อสถานการณ์ Covid-19 อย่าง Airborne infection isolation room (AIIR) และ Central Sterile Supply Departmaent (CSSD)
- อุตสาหกรรมอาหารและเครื่องดื่ม (Food & Beverage)
ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา การบรรจุอาหารและเครื่องดื่มก็ได้เริ่มใช้ห้องสะอาด เพื่อทำให้กระบวนการบรรจุหีบห่อมีประสิทธิภาพ และดีต่อสุขภาพมากขึ้น เนื่องจากผู้บริโภคเริ่มตระหนักถึงการปนเปื้อนมากขึ้นเรื่อย ๆ อย่างไรก็ตาม ห้องปลอดเชื้อไม่เพียงแค่ปกป้องอาหารจากเชื้อโรคและสารปนเปื้อนภายนอกเท่านั้น แต่ยังช่วยยืดอายุการเก็บรักษาอาหารอีกด้วย
ไม่ว่าคุณจะอยู่ในอุตสาหกรรมหรือธุรกิจใด หลังเกิดวิกฤต Covid-19 การสร้างความมั่นใจเรื่องความสะอาด จะเป็น Priority ของ New Normal ในสังคมโลก
เพื่อการออกแบบห้องคลีนรูมที่ได้มาตรฐาน และยกระดับการเป็นอุตสาหกรรมที่สะอาดและปลอดเชื้อ CAI Engineering ยินดีให้บริการคุณ ทั้งการออกแบบและก่อสร้างอย่างครบวงจร ด้วยวิศวกรผู้เชี่ยวชาญ พร้อมประสบการณ์การออกแบบห้องคลีนรูมทั้งในและต่างประเทศมากกว่า 15 ปี
ร่วมเดินหน้าสู่นวัตกรรมการปรับอากาศให้เท่าทันกับโลกอนาคตไปกับเรา
Line OA : @caihvac หรือ Click https://lin.ee/RTsrnHb
E-mail : veeraya@caiengineering.com
Blockdit : https://www.blockdit.com/caiengineering
